Εκπαιδευτήριο "Το Παγκρήτιον"

Αρχική Σελίδα

 Όσοι υπήρξαμε παιδιά στη Γερμανική κατοχή, λαχταρήσαμε την παιδεία που δεν την είχαμε. Την τέχνη που τη ζούσαμε μόνο σε παραμύθια, τη συλλογικότητα στο παιγνίδι που τη βρίσκαμε μόνο στις γειτονιές που παίζαμε, όταν μας το επέτρεπαν οι απαιτήσεις των κατακτητών.

Στην δεκαετία του ’50 σημαδεμένοι από τον εμφύλιο προσπαθούσαμε να συμφιλιωθούμε ψάχνοντας τις ρίζες τις προγονικές, το ήθος και το πρόσωπο του λαού μας.

Μπήκαμε στον αγώνα για να φύγει ο Αγγλικός ζυγός από την Κύπρο και κοιτάξαμε με κάποιο δέος, τον πολιτισμό της τέχνης και των γραμμάτων στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Στη δεκαετία του ’60 πολλά δημιουργικά ξυπνήματα συμβαίνουν διεθνώς και τον τόπο μας: Το κίνημα των hippies στην Αμερική, η επανάσταση της μουσικής με τους Beatles στην Αγγλία και την τζαζ στην Αμερική, η ελευθερία στον ποιητικό στίχο, ο εσωτερικός μονόλογος στο μυθιστόρημα, η κίνηση των υπαρξιστών, ο Μάης του ’68 στο Παρίσι, η αντίσταση κατά της Χούντας σε μας, τα πρώτα κινήματα στα ανατολικά μπλοκ, παράλληλα ο Μπρέχτ, ο Ιονέσκο, ο Μπέκετ στο θέατρο, ο Πατριάρχης Αθηναγόρας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και ο Πάπας Ιωάννης στο Βατικανό, υπήρξαν δημιουργικές λάμψεις με στόχευση στον πολιτισμό και τη δημοκρατία.

Αρχές του ’60, λοιπόν, και σε μας, στην Ελλάδα, φαίνονται ευρύτερα τα ποιητικά μας μεγέθη Ελύτης, Σεφέρης και ακολουθούν όλοι οι μεγάλοι σύγχρονοι ποιητές μας και λογοτέχνες. Λάμπει το Εθνικό Θέατρο με τους Μινωτή, Παξινού, Συνοδινού, Βολανάκη και άλλους σπουδαίους. Συμβαδίζει το ελεύθερο θέατρο με Χορν, Λαμπέτη, Κατράκη κ.τ.λ., μπαίνει στη μεγάλη πορεία ο Κουν και θριαμβεύει στην Ευρώπη ο Κακογιάννης, η Μελίνα Μερκούρη στον κινηματογράφο, ο Ξενάκης στην ηλεκτρονική μουσική.  

Το δημιουργικό ξύπνημα του 1960 γέμισε με υπέροχους ήχους η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, του Μίκη Θεοδωράκη, του Σταύρου Ξαρχάκου, του Χρήστου Λεοντή, του Γιάννη Μαρκόπουλου, του Μάνου Λοίζου, του Διονύση Σαββόπουλου κ.ά.

Η παρέμβαση  Παπανούτσου – Ακρίτα στην παιδεία δίδει ελπίδα.

Η τεχνολογία μας ανεβάζει στο φεγγάρι, η τηλεόραση μπαίνει τα σπίτια.

Γίνεται ήδη πολύς λόγος για υπολογιστές.

Μια ευφορία δημιουργική.

Διερωτώμαι, μεγάλος πλέον, αν ξαναζήσαμε σε κάποια άλλη εποχή αντίστοιχα ξυπνήματα.

Τότε, λοιπόν, νέοι, στην αρχή της επαγγελματικής μας πορείας, μια μικρή ομάδα εκπαιδευτικών αποφασίσαμε να ιδρύσουμε στο Ηράκλειο, το ιδιωτικό Εκπαιδευτήριο «Το Παγκρήτιον». «Παγκρήτιον» με την έννοια του συγκρητισμού και παρέα εκπαιδευτικών με την έννοια της συλλογικότητας. Στόχος μας; Ο άνθρωπος Μαθητής. Το ανθρώπινο πρόσωπο με τη δύναμη της μοναδικότητάς του, όπως διαβάζομε στο πρώτο φυλλάδιο που δώσαμε στο κοινό: «… Η αγωγή έχει υποχρέωση να δουλέψει για να δώσει τον Άρτιο  Άνθρωπο. Eίναι ανάγκη να ξεφύγει από την απλή γραμματική κατάρτιση και τη στενή συντηρητικότητα και να μπει περισσότερο στη γνώση της ζωής και στον αγώνα για μια σωστή ελευθερία του πνεύματος»…

Τι θέλαμε; Να μην έχομε 70 παιδιά στο τμήμα, να έχουμε καθηγητές που θα ανεβαίνουν στην έδρα μαζί με τον μαθητή για να τον μάθουν: Να κρίνει, να ανακαλύπτει έννοιες, να μην αντιγράφει, να μην αποστηθίζει. Να δουλεύει εργαστηριακά, να μην φοβάται τις μαθηματικές έννοιες, να αγαπά τη γλώσσα την ελληνική που μάς σώζει τώρα και τρεις χιλιετίες     στον διεθνή πολιτισμό.

Χωρίς προγονολατρεία να ξέρει πως δε μπορεί να κάνει βήμα στην παγκόσμια επιστήμη, αν δεν ξέρει και αρχαία ελληνικά.

Δεν είναι μόνο η επιστημονική ορολογία, που είναι στην αρχαία ελληνική, είναι και η διαμόρφωση της δομής στη σκέψη και στην τάξη του λόγου.

Βασικός στόχος, ο σεβασμός στις παραδόσεις του τόπου μας και η πίστη στις παγκόσμιες αξίες του πολιτισμού. Θελήσαμε να μπει το ερωτικό στοιχείο, με την ευρύτερη έννοια, στο σχολείο.

Αυτό που κάνουμε, να το αγαπούμε.

Δουλέψαμε με τα παιδιά πρωί και απόγευμα (τότε δεν υπήρχαν φροντιστήρια και ιδιαίτερα μαθήματα), για να στήσουμε μουσικές και θεατρικές παραστάσεις, να συνεργαστούμε για συνθετικές εργασίες, να κουβεντιάσουμε σε λογοτεχνικά απογεύματα, να ταξιδέψουμε στην Ελλάδα εκπαιδευτικά και όχι εκδρομικά, να ζήσουμε ένα εσπερινό σε ερημοκλήσι και μια λειτουργία με ιδιαίτερη προετοιμασία.

Η φύση, η σωματική υγεία, η ψυχική ασφάλεια, η έλλειψη ιδεοληψίας στην εφηβική επανάσταση ήταν δεδομένα στους στόχους μας.

Επιδιώξαμε και το επιτύχαμε οι επιστήμονες που θα είχαν την εκπαιδευτική τους ρίζα στο Παγκρήτιον να μπορούν να σταθούν διεθνώς. Πλήθος αποφοίτων μας διαπρέπει στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και την Αμερική.

Το πανεπιστήμιο υπήρξε και είναι στόχος μας. Βοηθήσαμε το Πανεπιστήμιο Κρήτης στο ξεκίνημα του και στείλαμε αξιόλογους αποφοίτους μας στα αμφιθέατρά του. Δεν θέλαμε, και δεν θέλουμε ένα Λύκειο που θα υποδουλωθεί στις σελίδες της εξεταστέας ύλης αλλά ένα Λύκειο που προχωρεί μέσα σε κλίμα πολιτισμού και ευρύτερης παιδείας, στην αναζήτηση του αληθούς, στη σταθερότητα του ήθους. Επιστήμονες που δεν θα υποδουλώσουν την επιστήμη τους στην ιδιοτέλεια, αλλά στην κοινωνική προόδο. Αρχίσαμε τη λειτουργία του σχολείου μας μόνο για μεγάλα παιδιά. Ιδρύσαμε εξατάξιο Γυμνάσιο γιατί πιστεύαμε και πιστεύουμε πως στα 6 αυτά χρόνια υπάρχουν δυνάμεις και προϋποθέσεις για την ολοκλήρωση της προσωπικότητας του ανθρώπου.

Αργότερα ιδρύσαμε και τις άλλες βαθμίδες εκπαίδευσης, απαραίτητη προϋπόθεση για συστηματική παιδεία.

Στα εγκαίνια του εκπαιδευτηρίου μας το 1963 απαγγείλαμε το ποίημα του Κωστή Παλαμά:

« Στόν τόπο απάνω όχι πολέμου κάστρα,

Τα σκολιά κτίστε.

Λιτά κτίστε τα, απλόχωρα μεγάλα

γερά θεμελιωμένα…»

Η λεωφόρος Κνωσού τότε, ήταν μικρός δρόμος και το προάστιο του Αγ. Ιωάννη τόπος παραθεριστών.   

Στην πράξη το ζούμε: έξω από την πόλη, η ευρυχωρία των χώρων, η καλαισθησία των κτηριακών μας εγκαταστάσεων, ο καθαρός αέρας, η αίσθηση της εξοχής, ο αθλητισμός στα κατάλληλα γυμναστήρια, ανεβάζουν τη δημιουργική διάθεση.


Ν. Γ. Κοπιδάκης